سبک معماری یونان

 وضعیت طبیعی و جغرافیایی یونان: شبه جزیره بالکان در جنوب اروپا قرار دارد ، که قسمت بزرگی از آن در دریای مدیترانه پیش رفته و در همین قسمت کشور یونان قرار دارد.

تمدن یونان

 به طوركلي تمدن يونان درسه عنصرخلاصه مي شود:انسان،طبيعت ،عقل

1)انسان:درجهان بيني انسان محوري يااومانيسم انچه اهميت داشته انسان بوده وانسان محورمقياس همه چيزبوده است .

 2)طبيعت :طبيعت درتمدن يونان جايگاه خاصي داشته وعوامل طبيعي ووجودطبيعت خاص يونان درشكل گيري اثارمعماري وسايرهنرهانقش اساسي داشته است .           

   3)عقل: تمدن يونان به دور ازتفكرات جادويي وافسانه اي است وبه تفكرات عقلاني اهميت داده است.

 شيوه هاي معماري يونان :كهن ترين شيوه هاي قابل تقسيم بندي درمعماري يونان عبارتند از:

1-شیوه دوریک

2-شیوه ایونیک

3-شیوه کرنتی

- شیوه دوریک :ه ااین شیوه که به عنوان کم تزئین ترین شیوه شناخته میشود با رسمیت، بی پیرایه و با صلابت است. اين شيوه به عنوان كم تزيين ترين شيوه هاهم دردوران باستان وهم پس ازان مناسب ترين شيوه براي معماري نظامي زندان وديگرساختمانهاي خشن وتهاجمي است.

اثارمعماري اين شيوه بااستفاده ازقطعات سنگ هاي تراشيده شده وبدون ملات ،ستون دوریک قاعده دایره شکل آن که از پایین ستون تا بالا از قطر آن کاسته می شود، روی آن با شیار هایی تزئین شده و سرستون از بالشتگ وتاوه ای چهارگوش واقع بر روی آن تشکیل شده است .

ازجله بناهاي شيوه ي دوريك :معبدپانتئون دراكروپليس ،معبدآپلودركرنيت ،وبالسيكاي پستئوم

- شیوه ایونیک

این شیوه دارای ظرافت بیشتروصلابت واستواري كمتر نسبت به شیوه دوریک است . ازویژگی های آن ستون های باریکتروبلندتر با سرستونی پیچ خورده (حلزونی شکل )

است.تعدادشيارهاي روي بدنه به 24 عدددرهرستون مي رسد.

 ازاز جمله بناهای ساخته شده به این شیوه  معبد آتنا  در  آتن و معبد آرتمیس در  افسوس است .

- شيوه ي كرنتي3

براي اولين بارازستون كرنتي درداخل معابداستفاده شد ولي اوج گسترش اين شيوه حدود300سال به بعد است كه درستون هاي بيروني ساختمان ها مورداستفاده قرارگرفت.

 ویژگی آن سرستون به  شکل کاسه زنگ رو به بالا با آرایش برگ کنگری به گرد آن است.بدنه ستون آن از شیوه دوریک بلندتروباریک تر است . زیبایی تناسبات ، امکانات مجسمه سازی و افزایش کنده کاری ها موجب عمومیت و محبوبیت آن شده است.

.ی.از جمله بناهای ساخته شده به این شیوه معبد زئوس درشهر آتن است..

 دوره هاي تاريخي هنرومعماري يونان:

-هنر دوره هندسی: بااستفاده ازطرحهاي منظم هندسي برروي سطوح ظروف سفالي پيش ازدوره ي آركائيك هامي باشد.

2-هنر و معماری دوره کهن(آرکائیک) ، 630 تا 480  ق.م

3-هنر و معماری دوره کلاسیک ، 480 تا 330 ق.م

4-هنر و معماری دوره هلنی ، 330 تا 27 ق.م

 هنر و معماری دوره کهن(آرکائیک):

 موجب پیوند عناصر تازه ای از هنر خاورمیانه باهنر اصیل یونانی که سبب  پیشرفت هنر یونان گردید .

در این دوره دو شیوه هنری دوریک ویونیک  برقرار بودبناهاي ساخته شده دراين دوره عبارتند از:

معبدهرا:

دراليمپ به شيوه ي دوريك كه ازقديمي ترين معابداين دوره است سقف شيرواني آن سفالي است. درداخل آن دورديف ستون قرارداردوپي ان ازسنگ نتراشيده است.

 معبد آپولو:

 در شهر «کورینت» ستونهای آن  به شیوه دوریک وهنوز برخي ازستون هاي ان باقي مانده است  در این بنا ارتفاع ستونهای دوریک کوتاه  بوده است بالشتگ سر ستون نیز از این وضعیت تبعیت کرده است.

 با سیلیکای پستئوم:

در جنوب ناپل واقع است  ستون هاي ان به  سبک دوریک ساخته شده محققان به دليل تشابه آن به  باسیلیکای  رومی،آن را «باسیلیکا» نامیدند. لذا اين بنا معبدی است، دور ستونی با ستونهای سنگینوفواصل كم كه احتمال مي رود به خاطراستحكام بنابوده است.

معبدآرتميس :

درشهرافسوس به شيوه ي ايونيك وتزيينات ان داراي نقش برجسته هايي تزجنگجوياني نيزه به دست است.

معماري دوره ي كلاسيك

 این عصر دوران ثبات و شکوفائی تمدن و هنر یونان است كه مركزفعاليت هاي هنري اين شهرآتن بوده است  .معماري دراين دوره ازجنبه ي فني پيشرفت هاي زيادي كرد:سنگ مورداستفاده درديوارها به طوركامل تراشيده شده و بابست هاي فلزي با دقت بسيار در كنار هم قرار گرفته است.بجز معابد و ساختمان هاي رسمي ،شهر ساز ي هم پيشرفت كرده وانواع بناهاي عمومي    مانند :تالار هاي اجتماعي (آمفي تئاتر ها)گذر گاهاي سر پوشيده و ميدانهاي دو واسب سواري .

از جمله بناهاي ساخته شده در اين دوره عبارت اند از :

مجموعه اكروپليس :در اتن ساخته اين مجموعه موجب شد كه عالي ترين يادگاراز دوره اعتلا هنربه جاي مانده اين مجمومه شامل بناهاي:معبدپارتئون ،دروازه ي پروپالايا معبد ارختئوم ومعبد آرتميس (الهه ي پيروزي)

  معبد پارتئون :

مهمترين بناي مجموعه ي آكروپليس وبرروي بلندترين نقطه ي تپه آكروپليس مشرف به سراسرشهراتن بناشده مصالح عمده ازسنگ مرمرسفيد وبه دوشيوه ي دوريك وايونيك ساخته شده است. درايوان جنوبي ان هشت ستون وبراي طول ان هفده ستون درنظرگرفته شده سطح ستون سنطوري ان باگروهي ازشكل هاپرشده وداستان هاي مربوط به الهه آتن رابازگومي كند.

دروازه ي پروپالايا:مدخل وورود آكروپليس كه ساخت ان 5سال طول كشيده ودراطراف ان كتابخانه ونخستين تالارنقاشي ايجاد شده است.

معبدآتنا(الهه پيروزي):دركنارسردرورودي قرارداردنخستين وكهن ترين نمونه ازشيوه ي ايونيك توسط يوناني هاساخته شده است.

معبدارختئوم:ازديگر بناهاي آكروپليس است وستون هاي ان به شيوه ي ايونيك وبه صورت پيكره ساخته شده اين بنا ازتمامي معابد يوناني متفاوت است شايد علت ان ناهمواري زمين بناي ان وياعملكردچندگانه ي معبداست      

معماري دوره ي هلني :

پيروزي اسكندر موجب گسترش تمدن وهنريونان به سايرنقاط شداين گسترش روزافزون باعث تلفيق ان باعناصرفرهنگي وهنري مشرق زمين بوده است به اين ترتيب هنري متبلورگرديدكه ان رايونان مآبي ياهلنيسم نام نهادند.

دراين دوره فعاليت هاي ساختماني ازمراكزقديمي درسرزمين يونان به ديگرشهرهاي پررونق تحت پادشاهي هلني مانندتركيه منتقل شديكي ازويژگي هاي اين دوره گسترش فضاي دروني است.

اثاردوره ي هلني:

1)معبدآپلون :درديدومااين معبدايونيك ودورستوني است داراي تالارگودوپرازستون است .

2)معبدزئوس (قربانگاه ):بنايي باشكوه وعظمت بسياربربالاي تل مشرف به پرگاموم ستونهابه شيوه ي دوريك ،برجسته ترين تزيينات ان كتيبه ي بزرگي است كه چنان برجسته تراشيده شده كه تقريبابه كلي جدااززمينه وداراي 120 متردرازاو2مترارتفع،اين قربانگاه به سبب سكودروسطورواق هادراطراف اهمييت دارد.

تئاتراپيداروس:

نمونه اي طراحي فضاي روبازيوناني است دردوره ي هلني به سبك كلاسيك ساخته شده است قطردايره ي بيروني 120 متراست .

اثارمعماري يوناني:دريونان برخلاف بسياري ازتمدن هاتوجه كمتري نسبت به ساخت كاخ وارامگاه شد وبيشتربه ساختمان هايي كه جنبه ي ديني وكاربردي داردتوجه مي شود .

ازجمله ي اين ساختمان ها:معابد،قربانگاها،تئاترها،گنج خانه هاو....

معبد :

نخستين معبدهاي يوناني به سبب فقرجامعه ازچوب وآجرساخته وبعدازانكه ثروتمندشدن ازسنگ آهكوپس ازان حتي ازسنگ مرمرهم استفاده كردندند.پلان معابداصلي يونان مستطيل شكل بوده ودربخش اصلي معبديك اتاق مستطيل كه مقصوره نام داردوجوددارددرمعابديوناني به تزيينات خارجي بيشتراهمييت مي دادندوداخل راساده رهامي كردند.

گنج خانه ها:

بناهاي دولتي ياخصوصي كه براي يادبودونگهداري اشياي اهداشده دركناپرستشگاه ساخته مي شداين بنامتشكل ازيك اتاق داراي رواقي باچندستون كه يك نمونه ازانگنج خانه ي سيفون سيهادردلفي المپيااست.

تئاترها:

تئاترهاازابتكارات يوناني ها بوده يوناني هااجتماعات بزرگ ورزشي مثل المپيك داشته به همين دليل موجب گسترش فضاهاي بزرگ مانندتئاترهاشديوناني هاتئاتررااكثرادردامنه ي كوه ياشيب تپه ي طبيعي به شكل نيم دايره مي ساختند در وسط ان نيزمكاني دايره شكل براي نمايش ساخته شده است.تئاترهاي يوناني فاقد سقف بوده است قديميترين تئاتريوناني دراكروپل آتن كشف شدامابهترين انها تئاترسرگشاده اپيداروس است.

قربانگاه ها:

قربانگاه هايامذبح شبيه به يك اجاق بوده كه برروي سكويي ازسنگ ساخته شده ودرداخل آن حيواني كه جهت قرباني هديه ميشده سوزانده ميشداين قربانگاه ها درمقابل درورودي قرارداشت