انسان مجموعهاي است پيچيده از روحو ذهن و جسم. همانگونه كه جسم آدمي به غذا نيازمند است، ذهن و روح او نيز طالبعناصري است كه به او آرامش ببخشد. در جامعه شهري كه ساختمانهاي بلند و خيابانها وزندگي ماشيني همه جا را احاطه كرده است، جلوههاي زيبايي و هنر، بهترين پناه برايروح خسته و آرامشطلب آدمي است.امروزه در شهرها شاهد عناصري با بافت سختمثل بتن و ... به جاي عناصر طبيعي (پوشش گياهي) هستيم. لذا بايد با بهكارگيريعناصري كه بافت نرم دارند، گوشه عزلت و زيبايي فراهم كرد تا به روان انسان آرامشبخشيد. اين مكانها ميتوانند پاركها و باغهاي شهري باشند. آب يكي از اين عناصربه شمار ميرود و چه در حالت سكون و چه در حالت حركت نوازشدهنده روح انسان است. حركت و موسيقي آب، در جلوهگري بيشتر فضاي سبز نقشي در خور توجه دارد. ميتوان آبرا به صورت جويبار و چشمه براي نقاط آرام و بي سر و صدا و به صورت آبشار وفوارههاي بزرگ براي نقاط پرازدحام و شلوغ طراحي كرد.
آب و انعكاس سطح آب ساكن
با انعكاس نور مانند آينه عمل ميكند و پديده هاي اطرافخود را با چرخش 180 درجه نمايش ميدهد، همچنين انعكاس پوشش گياهي در آب و تابشنور خورشيد روي گياهان آبزي موجود روي آب، تصوير زيبايي براي بيننده به وجودميآورد. آب در حال حركت نيز منعكسكننده امواج نور در فضاست؛ مانند نوري كه از يكجويبار روان روي برگ درختان منعكس ميشود.
آب و تاثير آن در كاهش درجه حرارتو افزايش رطوبت:آب در پاركها و باغها به هر يك از صور مختلف، خود به نحوي درمتعادل كردن درجه حرارت هوا، تامين رطوبت نسبي براي گياهان و ايجاد طراوت، موثراست. مجموعه اين عوامل از يكنواختي و خشكي محيط ميكاهد.
طراحي آب در سبكهاي مختلف:
جذابيت آب از ديگر عناصر موجود در پارك بيشتر است. آبنما عنصرياست كه اگر در پاركها خوب و كامل طراحي شود. تركيب مناسبي ايجاد مينمايد و اگر بهطور صحيح مورد استفاده قرار نگيرد. باعث ضايع شدن شيوه طراحي خواهد شد. براي احترازاز بروز چنين مشكلاتي بايد با احتياط عمل كرد.آبنماها را ميتوان به دوصورت منظم يا غيرمنظم طراحي كرد.
منظم (Formal) _منظور از طراحي منظم، دادنشكل كاملا هندسي به آبنماها و آبراهههاست. اين نوع آبنماها وقتي در يك چشماندازكه به شيوه منظم طراحي شده است، قرار گيرند، بهترين نماي خود را نشان ميدهند. اشكال به حالت قرينه و كلاسيك به كار ميروند. چشمهها و مجسمهها شكل مشخصي دارندو مواد به كار رفته، سنگ و بتنهاي صاف و منظم است. البته از فايبرگلاس هم دراندازههاي دلخواه و به فرم منظم ميتوان استفاده كرد. آبنماهاي منظم وقتي كهداراي لبه برجسته باشند، جذابيت بيشتري دارند. چرا كه نشستن روي لبه برجسته استخرجالب است و از طرفي براي كودكان امنيت دارد. در باغها و پاركهاي كوچك شهري، بهتراست كه آبنما به شيوه منظم طراحي شود
.غيرمنظم (Informal) -آبنماهاي غيرمنظمميتواند از اجسام قالبريزي شده و ظروف با اشكال غيرهندسي و خيالي و يا سنتي ساختهيا به فرم آزاد با پيروي از آبگيرهاي طبيعي طراحي شود. در اين صورت آبنماها دارايگوشههاي راست و ديوارهاي عمودي و حاشيههاي منظم و دستساز نيستند. يا دست كم درظاهر اين طور به نظر ميآيند. براي ساخت آنها، بيشتر از سنگ و خاك و گياهان بومياستفاده ميشود. براي ايجاد آبنماهاي طبيعي بايد فضاي كافي وجود داشته باشد. پس ازمشخص شدن سبك طراحي پارك، مساحت و فرم استفاده از آب (جاري - ساكن) تعيين ميشود. وسعت كل آب بستگي به مساحت پارك و شرايط اقليمي منطقه دارد.در مناطقي كه آبو هواي خشك دارند، بايد پرش آب (فواره، آبشار) بيشتر باشد. در صورتي كه براي آب وهواي مرطوب، ريزش و پرش آب حتيالامكان بايد كمتر شود. در مناطقي مثل تهران بهتراست حدود 25درصد از مساحت كل پارك به آب و آبنماها اختصاص داده شود.برحسبشرايط، توپوگرافي زمين و هدفهايي كه از ايجاد آبنما وجود دارد، اشكال مختلفي ازآن ساخته ميشود. شكل و تعيين محل آبنما خود بستگي به موقعيت زمين و هماهنگي باديگر عوامل باغ، همچنين سليقه و ابتكار طراح دارد.
استخر
استخر شنادر باغهاي خصوصي احداث ميشود و در پاركهاي عمومي، استخرها نقش آبنما را دارند ودر بعضي موارد، براي بازي از آنها استفاده ميشود. مانند استفاده از قايقهايموتوري و پايي. اينگونه استخرها در اوايل قرن بيستم به شكل مستطيل، بيضي يا بهاشكال هندسي منظم ساخته ميشدند. در قرن حاضر، در طرح اينگونه استخرهاتجديدنظرهايي شده و اشكال هندسي نامنظم با خصوصيات بهاشتي بيشتر، تزيينات نوري وتوليد امواج در آب، تفنن خاصي را به همراه آورده است. به طوركلي عمق استخرها برحسبموارد استفاده و سن استفادهكنندگان، متغير است. براي احداث استخر ابتدا مكانمناسبي در نظر گرفته ميشود. اين مكان بايد از هر نظر براي بازديدكنندگان جاذبهداشته باشد. علاوه بر آن روباز و آفتابگير و حتيالمقدوركمشيبباشد.
آبنما
حوضچهها يا حوضهاي كمعمق كه اغلب در آنهافوارههاي متعدد و چراغهاي رنگين تعبيه ميشود به آبنما معروف هستند. عمق آنها تا 60 سانتيمتر است و برحسب شكل و فرم طراحي شده، با مصالح ساختماني مختلف ساختهميشوند. گاهي در كناره آنها از لكههاي گلكاري يا جعبههاي گل استفاده ميكنند. ميتوان در داخل يا كنار آلاچيقها آب نماهاي كوچكي احداثكرد.
چشمه
با استفاده از خصوصيات طبيعي، چشمههايي را در پاركها وباغهايي كه به شيوه طبيعي و كلاسيك احداث شدهاند، طراحي ميكنند. ايجاد چشمههايكوچك به طور مصنوعي به نحوي به لطافت و زيبايي فضاي پارك ميافزايد. درصورت امكان مسير و حركت آب را به صورت كانالهاي زيرزميني درميآورند تا از يك نقطهبه صورت مظهر ظاهر شود. حوضچه كوچكي نيز در كنار مظهر ايجاد ميكنند تا حالت طبيعيبه چشمه بدهند. چشمهها را بايد با توجه به انواع طبيعي آن، با جريان تند يا ملايم،با در نظر گرفتن وضع توپوگرافي زمين با سرعت كم يا زياد آب طراحيكرد.
بركه
بركهها يا باغچههاي آبياحداث بركه بر تلطيف هواي پارك وزيبايي آن بسيار موثر است.به اشكال منظم و غيرمنظم با اعماق مختلف در نزديكيمنطقه جنگلكاري، در وسط پارك يا در كنار سطوح گلكاري وسيع ساخته ميشود. براياين منظور در قطعه موردنظر خاكبرداريهايي با اعماق مختلف و اشكال نزديك به حالتطبيعي انجام ميدهند. براي تامين آب بركه از كانالهايي آب را به آن وارد ميكنندكه اين كانالها ميتوانند جنبه تزييني داشته باشند و به صورت آبشار و جويبار طراحيشوند. در بركهها ضمن اينكه آب راكد است متحرك هم هست تا گياهان از موهبت طبيعيساخته شده به دست بشر برخوردار شوند. گياهاني كه در داخل يا نزديك بركه كاشتهميشوند بايد با خطوط و گلهاي تزييني منطقه هماهنگي داشته باشند.گياهانآبزي، با اشكال متنوع و رنگ سبز برگهاي خود، مناظر زندهاي به باغچههاي آبي دادهو به آن حالت طبيعي ميدهند. مهمترين خاصيتي كه گياهان آبزي در باغچههاي آبيدارند، توليد اكسيژن و افزايش رطوبت هواست كه در خنك كردن هواي منطقه نقش مهميدارد. گياهاني نظير آلاله آبي و نيلوفر آبي با برگهاي خود سطح آب را ميپوشانند وايجاد سايه ميكنند كه به خودي خود باعث ميشود آب در فصل تابستان زود گرمنشود.
آبشار و جويبار
آبشارها و جويبارهاي طبيعي هميشه براي مردمجذابيت خاصي داشتهاند. امروز طراحان توانستهاند با الهام از زيباييهاي طبيعي واز جمله آبشارها و جويبارها، در پاركها و باغها گوشههايي از طبيعت را تا حدامكان بيافرينند. ارزش وجودي آنها به جنبههاي زيباييشناسي آنها محدود نميشود،بلكه در تلطيف هوا و مطبوع ساختن فضا موثرند. جويبار را ميتوان طوري طراحي كرد كهدو عمل آبياري و حركت آب همزمان انجام شود.